Jak marka założona przez dwóch braci zdobyła amerykański rynek, czyli Dodge i jego historia
Dodge to jedna z najbardziej amerykańskich marek. Kojarzyć się z nią mogą nie tylko kultowy Dodge Viper czy klasyczny Dodge Challenger, ale i wiele innych modeli, zwłaszcza aut ciężarowych. Marka wywodzi się z Detroit, kolebki przemysłu samochodowego. Dziś jest częścią koncernu FCA US LLC, czyli międzynarodowej korporacji znanej jako Fiat Chrysler Automobiles. Marka do dziś jest produkowana i pozostaje ważnym elementem rynku samochodowego. Oto historia Dodge’a.
Od rowerów i części do własnego auta – początki marki Dodge
Wyobraźcie sobie, że ktoś pokazuje wam dziś rower, a wy z błyskiem w oku rozpoznajecie w nim Dodge’a, uznanego w tej branży producenta. Albo że szukając dobrych części zamiennych do maszyny rolniczej, sięgacie po markę Dodge. Tak mogło być, bo właśnie produkcją rowerów i części do maszyn zajmowali się bracia John Francis i Horace Elgin Dodge’owie. Historia potoczyła się jednak inaczej. W 1902 roku firma braci podpisała umowę na dostawę części do Forda Model A. Nawiązała też współpracę z producentami Oldsmobile’a. Tak bracia trafili do branży motoryzacyjnej. W 1914 sami stworzyli własne auto. Dodge pojawił się na rynku samochodowym, stając się jedną z największych i najważniejszych marek, jeśli nie na całym świecie, to przynajmniej w USA.
Pierwszy Dodge, czterocylindrowy Dodge Model 30/35, był nieco bardziej luksusowym konkurentem Forda Model T. Zawdzięczamy mu wiele innowacji, które później stały się standardem, np. w pełni stalową karoserię czy dwunastowoltową elektrykę (normą aż do lat pięćdziesiątych dwudziestego wieku pozostawało 6V). Wysoka jakość, dobra cena, solidna reputacja braci, ich firmy oraz ich produktu, wywindowały markę na drugie miejsce w rankingach sprzedaży już w 1916 roku. Co ważne, ciężarówki Dodge’a szybko zostały docenione przez armię, a i samochody osobowe były wykorzystywane jako auta zwiadowcze oraz do transportu kadry oficerskiej. Aż do drugiej wojny światowej marka pozostawała głównym dostawcą samochodów dla wojska USA.
Graham, czyli ciężarowy Dodge z 1927 r.
Dodge w rękach Chryslera
Falę sukcesów przerwała pandemia hiszpanki. Grypa dopadła Johna Dodge’a i doprowadziła do zapalenia płuc, którego konstruktorowi nie udało się pokonać. Starszy z braci zmarł w styczniu 1920 roku. W tym samym roku, w grudniu 2020, podobny los spotkał Horace Dodge’a. W jego przypadku przyczyną zgonu była marskość wątroby. Firma trafiła w ręce zasłużonego pracownika, Fredericka Haynesa, któremu władzę nad przedsiębiorstwem przekazały wdowy po braciach.
Niestety, jeszcze w 1920 roku Dodge utracił trzecią pozycję na rynku motoryzacyjnym. Pojawił się co prawda nowy model Dodge Series 116, a i sukcesy odnosiły ciężarówki marki, jednakże cała linia rozwojowa firmy popadła w stagnację. W efekcie Dodge Brothers zostało w 1925 r. sprzedane przez wdowy grupie inwestycyjnej Dillon, Read & Co. za rekordowe w tamtym czasie 146 milionów dolarów. Choć przedsiębiorstwo podjęło pewne kroki rozwojowe, przejmując chociażby firmę samochodową braci Graham (pod tym szyldem przez pewien czas sprzedawano część samochodów Dodge), to kondycja finansowa firmy wciąż nie należała do najlepszych. Właściciele postanowili więc sprzedać Dodge’a, a kupcem okazała się korporacja Chrysler. Dodge stał się jej częścią w 1928 roku.
Nowe modele i lata wojny
Dla Chryslera była to jedna z wielu marek w portfolio. W ofercie mieli tanie auta sprzedawane pod marką Plymouth, średniej klasy auta pod szyldem DeSoto, a także topowe auta marki Chrysler. Nic więc dziwnego, że pierwszym krokiem było ograniczenie liczby modeli z 19 do 13 i rodzin modeli z 3 do 2. Początkowo Dodge został umieszczony pomiędzy DeSoto a Chryslerami. Od 1933 roku jego standard obniżono. Dodge zamienił się miejscami z DeSoto, stając się dla niego tańszą alternatywą.
Przejęcie przez Chryslera zaowocowało nowymi modelami. W 1930 roku obok samochodów sześciocylindrowych pojawiły się modele ośmiocylindrowe. W 1934 roku Dodge Eight został zastąpiony Dodgem DeLuxe Six. W 1939 w związku z dwudziestą piątą rocznicą marki powstała edycja Luxury Liner. Dodge’a unowocześniano tez w kolejnych latach, jednak rozwój marki zastopowała wojna. Po ataku Japończyków na Pearl Harbor cała produkcja USA została przestawiona na potrzeby wojska, co zatrzymało produkcję samochodów osobowych. Dodge sprawdził się wówczas jako producent ciężarówek i lekkich samochodów 4×4 i 6×6. Tylko dla amerykańskiej armii powstało 400 tysięcy ciężarówek, a Dodge produkował także na potrzeby programu Lend-Lease i dla Brytyjczyków.
Powojenne lata Dodge’a
Po wojnie Dodge wykorzystał wojenny sukces marki, cenionej wówczas m.in. ze względu na wytrzymałość, umacniając swoją pozycję na rynku ciężarówek. Pod koniec roku 1945 powrócił także do produkcji aut osobowych. Zapotrzebowanie na samochody cywilne sprawiło, że początkowo żaden z wielkich producentów nie musiał przejmować się wadami pojazdów. I tak sprzedawały się jak świeże bułeczki. Dotyczyło to zwłaszcza designu aut. Ten stan zaczął się zmieniać w latach 50. Wtedy też Dodge wprowadził udany model Coronet. Duże zmiany nastały jednak dopiero w 1955 roku. Coraz piękniejsza stylistka, coraz lepsze silniki i wprowadzanie kolejnych modeli, takich jak m.in. Dodge Dart, sprawiło, że marka mogła rozwinąć skrzydła i nawiązać walkę z Fordem oraz Chevroletem.
W latach 60 i 70 Dodge przeżył flirt z muscle carami i pony carami. Dzięki temu powstał Dodge Charger i Dodge Challenger. Marka starała się zresztą oferować jak najszerszy katalog samochodów, przez co nawiązała współpracę z Mitsubishi, by stworzyć kompaktowy model Dodge Colt. Ta inicjatywa stała się zresztą podwaliną wieloletniej kooperacji Chryslera z japońską firmą. Niestety, lata 70 przyniosły również kryzys.
Szok naftowy z roku 1973 doprowadził do zmian na rynku, które odcisnęły silne piętno na całej, paliwożernej, amerykańskiej motoryzacji. Z dnia na dzień Dodge zaczął być postrzegany jako marka nieekonomiczna i przestarzała. Co więcej, nienajlepsza kondycja finansowa Chryslera sprawiła, że cała korporacja wolniej dostosowywała się do rynku.
Zapotrzebowanie na mniejsze auta wzmocniło jednak współpracę z Mitsubishi, a co za tym idzie pozycję Dodge’a Colta (od 1971 roku opartego na Mitsubishi Galant). W 1976 r przywrócono też cieszący się dobrą opinią model Challenger, ale tym razem nie jako ośmiocylindrowego potwora, a jako potulne czterocylindrowe autko w segmencie kompaktowego hardtopa. Wprowadzono także takie modele jak Dodge Aspen (spadkobierca Darta, dość wadliwy, jako że zbyt pospiesznie wprowadzony na rynek), nowe wersje Chargera, Dodge Monaco, Dodge Diplomat, Dodge Magnum, Dodge Miranda.
To jednak niewielki Dodge Omni (oraz jego kuzyn, Chrysler Horizon) z 1977 roku pozwolił korporacji uniknąć bankructwa i przetrwać trudny czas kryzysu. Nie obyło się jednak bez pomocy rządowej udzielonej przez Kongres Stanów Zjednoczonych w 1979 r. Wreszcie Chrysler mógł powrócić do gry, a co za tym idzie poprawiła się też kondycja Dodge’a. Dzięki temu miłośnicy motoryzacji mogli cieszyć się w kolejnych latach szybkimi autami takimi jak Dodge Daytona, Dodge 600, warianty Dodge Lancera i chyba jeden z najbardziej amerykańskich samochodów, czyli Dodge Viper, a także pickupami Dodge Ram, które ostatecznie przerodziły się w osobną markę Ram, osobowymi Dodge Neon, Dodge Spirit, Dodge Stratus oraz SUV-ami takimi jak Dodge Durango. W tym gronie szczególnie wyróżnia się sportowy Dodge Viper, który nadszedł w 1989 roku, z agresywnym designem i świetną wydajnością. Nawet w latach kryzysu, który wydarzył się w XXI wieku, Chrysler nie zdecydował się na rezygnację z Vipera.
W stajni Fiata – Dodge współcześnie
Chrysler w nowy wiek wchodził ze sporymi nadziejami, łącząc się z europejską firmą Daimler-Benz AG w 1998 roku. Dzięki temu powstał DaimlerChrysler, ale zarazem był to okres reorganizacji. Plymouth jako marka został wycofany. Od tej pory Dodge pełnił podwójną rolę – marki najtańszej w portfolio korporacji oraz marki samochodów sportowych. Nowe modele Dodge’a nie były jednak hitami sprzedaży. Ani Dodge Stratus, ani Dodge Avenger, ani Dodge Caliber – żadne z tych aut nie uratowało Chryslera przed kryzysem i bańką na rynku mieszkaniowym. Jeszcze przed problemami Chrysler został w 2007 r. sprzedany przez Daimlera. Gdy bańka pękła, Chrysler musiał ogłosić bankructwo. Stało się to w tym samym dniu, w którym na podobny krok zdecydowało się General Motors – był to 1 maj 2009 roku.
W wyniku tych wydarzeń Chrysler został przejęty przez włoskiego Fiata. Cały proces zaczął się latem 2009 roku, a w pełni obie spółki połączyły się w 2014 roku, tworząc Fiat Chrysler Automobiles. Dodge był integralną częścią firmy. W 2014 roku zmieniono jednak pozycjonowanie marki. Teraz to Dodge był bardziej luksusowy niż Chrysler, ale był niżej od Alfa Romeo w hierarchii. Ponadto, miał skupiać się na autach sportowych. Po ponad 30 latach zrezygnowano z produkcji modelu Dodge Grand Caravan. Następcy nie doczekał się również Dodge Avenger. Ram stał się zaś niezależną marką produkującą ciężarówki. Od lipca 2020 Dodge skupia się wyłącznie na markach oferujących wysoką wydajność. Sprzedawane mają być modele Dodge Charger, Dodge Challenger, Dodge Durango.
Przez ponad sto lat działalności Dodge stał się jedną z najważniejszych amerykańskich marek. Odnosił sukcesy nie tylko w Stanach. Wiele modeli zapisało się w historii motoryzacji. Pickupy, SUV-y, samochody osobowe, ciężarówki, vany – dziedzictwo Dodge’a jest naprawdę bogate. Choć pozostawał raczej w cieniu innych znanych marek z Detroit, samochody tej firmy są rozpoznawalne na całym świecie i świadczą o sukcesie braci Dodge. Zaczęło się zaś od fabryki części dla rowerów i maszyn rolniczych.